Ngày nay, thám tử là một nghề hái ra tiền. Nhờ quá trình toàn cầu hóa, có rất nhiều thứ các doanh nghiệp cần biết mà lại không biết, ví dụ như: đối tác kinh doanh sắp tới ở Jakarta có phải kẻ lừa đảo không?Thám tử doanh nghiệp sẽ đánh hơi các manh mối, phân tích, thông báo cho khách hàng, rồi thu phí đậm. Dù cái ngành trị giá nhiều tỷ USD này ra đời là để tìm kiếm sự thật, nhưng lại chẳng mấy ai biết sự thật về các thám tử tư.

 

“Xuất khẩu đạo đức phương Tây”

Công ty danh tiếng nhất là Kroll do cựu trợ lý công tố cấp hạt Jules Kroll thành lập năm 1972. Công ty này sẽ thực thi nhiệm vụ ở bất kỳ đâu trên thế giới với đội ngũ nhân viên bao gồm cựu cảnh sát, công tố viên, chuyên gia máy tính, kế toán, phóng viên điều tra, …

Kroll có khoảng một tá đối thủ cạnh tranh, nhưng đó mới là các công ty lớn, còn tính cả các công ty nhỏ thì phải tới hàng ngàn. Không ai biết con số chính xác vì ở nhiều nước ngành này vẫn chưa được giám sát.

Có rất nhiều việc cho họ. Các nhiệm vụ liên quan tới mua bán sáp nhập đã giảm do số vụ thâu tóm ít đi, nhưng các dịch vụ khác lại mở rộng thêm. Một nguồn việc lớn có được là nhờ luật lệ kinh doanh ngày càng phức tạp.

Các công ty đa quốc gia không bao giờ biết chắc liệu có nhân viên nào đó, ở đâu đó, đang vi phạm Đạo luật về Hành vi sai trái ở hải ngoại của Mỹ hay bất kỳ một đạo luật chống hối lộ nào khác hay không. Bộ phận pháp lý của các doanh nghiệp thường thuê thám tử tư để hỗ trợ họ điều tra.

Số vụ tố cáo gia tăng lại càng khiến công việc nhiều thêm. Tương tự như vậy là việc các công ty phương Tây tiến quân vào các thị trường mới nổi.

“Hợp đồng dành được ở Mỹ, nhưng dịch vụ lại thực hiện ở Châu Á, chúng tôi gọi đó là xuất khẩu đạo đức phương Tây,” Giám đốc Kroll Advisory Solutions, ông Tom Hartley, nói. “Bốn năm qua năm nào chúng tôi cũng tăng trưởng hai con số.”

Xoát xét đặc biệt

Một mảng đang phát triển nữa là “xoát sét đặc biệt”, tức kiểm tra lý lịch của ứng viên xin việc hoặc đối tác kinh doanh. Năm ngoái, Mintz Group, một công ty cỡ trung tại New York, tiến hành hơn 20.000 vụ kiểm tra như thế, tăng 40% so với năm 2010.

“Chúng tôi khuyên khách hàng nên đầu tư toàn cầu nhưng điều tra địa phương,” ông chủ Jim Mintz nói. Một số khách còn yêu cầu kiểm tra tất cả mọi người họ làm việc cùng, kể cả lái xe.

Thám tử còn được thuê điều tra xem tiền từ đâu mà ra. Giữa lúc toàn thế giới dấy lên phong trào chống gian lận thuế, giới doanh nghiệp ngày càng lo ngại không biết mình có đang làm ăn với một đối tác như thế hay không.

Ngay cả suy thoái cũng không phải tin xấu cho giới thám tử. Những lúc thế này các hành vi sai trái mới phát lộ nhiều. Số liệu trong ngành cho thấy số vụ lừa đảo, tìm kiếm tài sản và phá sản đang tăng. Các vụ siêu lừa thu hút sự chú ý của công luận như Bernie Madoff và Allen Stanford nhắc khách hàng nhớ an ninh quan trọng đến thế nào.

Việc “khủng” có thể tới từ bất kỳ đâu. Gần đây Kroll mới điều tra Ngân hàng Kabul trong vụ biển thủ gần 1 tỷ USD từ NHTW Afghanistan.

Số khách hàng đang tăng lên. Quỹ đầu cơ và công ty vốn cổ phần rất cần thông tin tình báo. Ở Trung Quốc, sổ sách không tin được, nên họ muốn thuê thám tử kiểm thông tin từ các nhân viên cũ.

Sau vụ Madoff, nhiều quỹ lương hưu nay kiểm tra địa chỉ nhận đầu tư kỹ càng hơn, và thường là có thuê dịch vụ điều tra và tư vấn từ bên ngoài.

Chứng nhận “người tốt”

Một thị trường rất đáng chú ý mới ra đời là “tự xoát xét đặc biệt”. Doanh nhân ở những nước mà nạn tham nhũng là phổ biến như Đông Âu và Châu Phi tìm đến các công ty thám tử danh tiếng để thuê điều tra chính mình, đôi khi họ trao cho các công ty này quyền tiếp cận toàn diện với sổ sách kinh doanh.

Nếu các thám tử chứng nhận họ “sạch”, họ có thể lấy đó làm bằng trước cơ quan giám sát và đối tác kinh doanh. Lãnh đạo của một công ty thám tử cho biết công việc kiểu này chiếm tới 1/3 doanh thu của công ty ông qua văn phòng London.

Các vụ tấn công và gián điệp mạng tăng cũng là tin mừng cho giới thám tử. Doanh thu của một số công ty trong mảng này mỗi năm tăng gấp đôi.

Có lẽ dịch vụ tẻ nhạt nhất lại là dịch vụ béo bở nhất: “khám phá” điện tử, tức phát hiện và xử lý dữ liệu điện tử để phục vụ cho quá trình kiện tụng. Mỗi bên trong các vụ kiện lớn thường phải chuyển cho nhau lượng dữ liệu cực lớn, đặc biệt là ở Mỹ.

Để cắt giảm chi phí, bị đơn và nguyên đơn có thể thuê công ty nào có công nghệ thông minh, giúp thu gọn lượng dữ liệu điện tử này xuống trước khi các luật sư “đắt giá” bắt tay vào việc.

Họ làm được như vậy là nhờ chương trình lọc email và các tài liệu không liên quan, dù cho công việc “tự động” này phải được con người kiểm tra lại.